Sùi mào gà, do virus HPV (Human Papillomavirus) gây ra, là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn rằng liệu không quan hệ tình dục có bị sùi mào gà không? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần tìm hiểu kỹ về cách thức lây lan của virus HPV, các con đường lây truyền và biện pháp phòng ngừa để hiểu rõ hơn về rủi ro nhiễm bệnh ngay cả khi không có quan hệ tình dục.
Bài viết được tham vấn y khoa từ Bác sĩ Hoàng Thanh Dung – chuyên gia sản khoa, giám đốc chuyên môn Euro Pharm VN. Trân trọng cung cấp thông tin tới quý bạn đọc!
1. Sơ lược về sùi mào gà
Sùi mào gà là bệnh lây qua đường tình dục, gây ra bởi virus HPV, có hơn 100 chủng loại khác nhau. Trong đó, chỉ khoảng 40 loại có thể ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục. HPV không chỉ gây ra sùi mào gà mà còn liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác như ung thư cổ tử cung, ung thư hậu môn, ung thư họng và ung thư dương vật.
>> Có thể bạn quan tâm đến bài viết: Cách xử lý sùi mào gà nhanh rụng, ngừa tái nhiễm
1.1. Triệu chứng của sùi mào gà
- Xuất hiện mụn thịt, mụn cơm: Những u nhú, mụn có kích thước từ 1-2mm, thường xuất hiện ở vùng sinh dục, hậu môn, hoặc đôi khi ở miệng và cổ họng. Mụn này không gây đau nhưng có thể tạo ra cảm giác khó chịu hoặc ngứa.
- Dịch bất thường: Ở phụ nữ, khí hư thường có màu đục, mùi hôi khó chịu, và trong một số trường hợp, có thể chảy máu âm đạo.
- Tổn thương da: Da bị tổn thương, viêm loét và dễ bị nhiễm trùng thứ cấp, nhất là khi bệnh tiến triển lâu dài mà không được điều trị kịp thời.
2. Không quan hệ có bị sùi mào gà không?
Nhiều người thường nghĩ rằng sùi mào gà chỉ lây qua quan hệ tình dục. Tuy nhiên, đây không phải là con đường duy nhất. Virus HPV có thể lây qua các con đường khác như:
>> Có thể bạn quan tâm đến bài viết: Tại sao vợ bị sùi mào gà mà chồng lại không bị?
2.1. Lây qua vật dụng trung gian
Virus HPV có thể sống sót trong một khoảng thời gian trên các bề mặt như quần áo, khăn tắm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng… Đặc biệt, trong điều kiện ẩm ướt, virus có khả năng tồn tại lâu hơn. Vì vậy, ngay cả khi không quan hệ tình dục, việc sử dụng chung các vật dụng cá nhân với người nhiễm bệnh có thể là con đường lây truyền virus HPV. Điều này đặc biệt nguy hiểm nếu người dùng sau đó tiếp xúc với vùng nhạy cảm của cơ thể.
2.2. Lây từ mẹ sang con
Trong quá trình sinh nở tự nhiên, virus HPV có thể truyền từ mẹ sang con nếu người mẹ bị nhiễm bệnh. Virus có mặt ở vùng sinh dục với số lượng lớn, và trong quá trình sinh, khi trẻ đi qua đường âm đạo của mẹ, nguy cơ lây nhiễm là rất cao. Trẻ có thể bị sùi mào gà ở cổ họng, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe sau này.
2.3. Lây qua vết thương hở
Khi da hoặc niêm mạc bị tổn thương, nó trở thành cửa ngõ dễ dàng cho virus xâm nhập. Nếu một người khỏe mạnh chạm vào vết thương hở của người mắc sùi mào gà hoặc vô tình tiếp xúc với dịch tiết của họ, virus HPV có thể lây nhiễm ngay cả khi không có quan hệ tình dục. Đây là một trong những cách lây truyền thường bị bỏ qua nhưng vẫn rất nguy hiểm.
3. Tại sao vợ bị sùi mào gà mà chồng không bị?
HPV là một loại virus phức tạp và có thể ảnh hưởng khác nhau đến từng người. Trong một số trường hợp, một người trong cặp vợ chồng mắc bệnh sùi mào gà nhưng người kia lại không bị nhiễm. Điều này có thể do:
- Hệ miễn dịch mạnh mẽ: Mỗi người có hệ miễn dịch khác nhau. Người có hệ miễn dịch tốt có thể chống lại virus và ngăn chặn sự phát triển của bệnh, dù đã tiếp xúc với virus.
- Chưa tiếp xúc với nguồn lây: Mặc dù virus tồn tại trong cơ thể của người vợ, nhưng nếu không có sự tiếp xúc trực tiếp đủ lâu hoặc đủ điều kiện lây nhiễm, người chồng có thể chưa bị nhiễm.
5. Thời gian ủ bệnh của sùi mào gà?
Thời gian ủ bệnh của sùi mào gà kéo dài từ 2 đến 9 tháng. Trong khoảng thời gian này, virus có thể tồn tại trong cơ thể mà không gây ra bất kỳ triệu chứng nào, khiến nhiều người không biết rằng họ đã bị nhiễm. Sau thời gian ủ bệnh, các triệu chứng như mụn cóc hoặc u nhú có thể bắt đầu xuất hiện. Điều này giải thích tại sao một số người không biết mình mắc bệnh và có thể vô tình lây nhiễm cho người khác trong giai đoạn này.
5.1. Nguy cơ lây nhiễm sùi mào gà khi quan hệ bằng tay
Virus HPV, nguyên nhân gây ra sùi mào gà, có thể lây truyền qua bất kỳ sự tiếp xúc da kề da nào, đặc biệt là khi da bị trầy xước hoặc có vết thương hở. Vì vậy, mặc dù nguy cơ lây nhiễm sùi mào gà khi quan hệ bằng tay là thấp hơn so với các hình thức quan hệ tình dục thâm nhập, nhưng không phải là không tồn tại. Dưới đây là các yếu tố có thể dẫn đến lây nhiễm:
- Tiếp xúc với vùng da bị nhiễm virus HPV: Nếu bạn sử dụng tay để kích thích vùng sinh dục của người nhiễm virus HPV, bạn có thể tiếp xúc trực tiếp với các u nhú, mụn cóc sinh dục hoặc dịch tiết chứa virus. Điều này tạo điều kiện cho virus truyền sang da tay của bạn.
- Vết thương hở trên tay hoặc ngón tay: Nếu tay bạn có vết thương hở, trầy xước hoặc viêm nhiễm, virus HPV có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể bạn qua những vết thương này. Những vết thương nhỏ, thậm chí không nhận thấy, vẫn đủ để virus lây truyền.
- Tiếp xúc niêm mạc: Sau khi tay tiếp xúc với vùng nhiễm bệnh, nếu bạn vô tình chạm vào các vùng nhạy cảm khác trên cơ thể mình, như mắt, miệng hoặc cơ quan sinh dục, nguy cơ lây nhiễm sẽ tăng cao.
5.2. Làm sao để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm sùi mào gà khi quan hệ bằng tay?
Mặc dù quan hệ bằng tay có nguy cơ lây nhiễm thấp hơn, bạn vẫn cần thận trọng để đảm bảo an toàn cho cả bản thân và đối tác. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa:
- Sử dụng bao cao su ngón tay hoặc găng tay y tế: Nếu bạn muốn quan hệ bằng tay với người mà bạn không chắc chắn về tình trạng sức khỏe tình dục, hãy sử dụng bao cao su ngón tay hoặc găng tay y tế. Điều này giúp ngăn chặn sự tiếp xúc trực tiếp với vùng da nhiễm bệnh và giảm nguy cơ lây nhiễm virus.
- Giữ tay sạch sẽ và không có vết thương hở: Trước và sau khi quan hệ bằng tay, hãy rửa tay sạch sẽ với xà phòng kháng khuẩn. Nếu tay bạn có bất kỳ vết thương hở, trầy xước hoặc bị nhiễm trùng, nên tránh tiếp xúc với vùng sinh dục của đối tác để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
- Không chạm vào vùng nhạy cảm khác sau khi quan hệ: Sau khi tiếp xúc với vùng sinh dục của đối tác, tránh chạm vào miệng, mắt hoặc vùng sinh dục của bạn trước khi rửa tay sạch sẽ. Điều này sẽ ngăn chặn virus lây lan sang các bộ phận khác trên cơ thể bạn.
>> Có thể bạn quan tâm đến bài viết: Vì sao không quan hệ vẫn nhiễm HPV
5.3. Quan hệ bằng tay có an toàn hơn so với các hình thức quan hệ tình dục khác?
Trong đa số các trường hợp, quan hệ bằng tay được coi là hình thức tình dục an toàn hơn so với quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng, bởi vì nó giảm thiểu sự tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết và màng nhầy – những nơi mà virus HPV thường tồn tại. Tuy nhiên, nguy cơ không phải là không có, và việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa cơ bản là cần thiết để bảo vệ sức khỏe tình dục.
Quan hệ bằng tay có thể là một lựa chọn ít rủi ro hơn trong việc phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả sùi mào gà. Tuy nhiên, nếu bạn hoặc đối tác có các dấu hiệu của nhiễm virus HPV hoặc bất kỳ vết thương hở nào, nguy cơ lây nhiễm vẫn tồn tại. Để bảo vệ bản thân, hãy áp dụng các biện pháp an toàn như sử dụng bao cao su ngón tay hoặc găng tay y tế, đồng thời đảm bảo vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ.
6. Làm thế nào để giảm nguy cơ mắc sùi mào gà?
Sùi mào gà là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến do virus HPV gây ra, với nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Mặc dù không có phương pháp nào đảm bảo hoàn toàn ngăn ngừa lây nhiễm, nhưng có nhiều biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Việc hiểu rõ về cách phòng tránh sùi mào gà không chỉ bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn giảm nguy cơ lây lan bệnh trong cộng đồng.
6.1. Tiêm vắc xin phòng ngừa HPV
Một trong những phương pháp hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc sùi mào gà và các biến chứng khác do virus HPV gây ra là tiêm vắc xin. Vắc xin HPV giúp ngăn ngừa các chủng virus nguy hiểm nhất, trong đó có các chủng gây sùi mào gà và ung thư cổ tử cung. Dưới đây là những lợi ích của việc tiêm vắc xin:
- Phòng tránh các chủng HPV nguy hiểm: Vắc xin HPV có thể ngăn ngừa được các chủng virus nguy hiểm, đặc biệt là những chủng gây ra mụn cóc sinh dục và ung thư cổ tử cung. Hiện nay, vắc xin Gardasil và Cervarix là hai loại phổ biến được khuyến nghị tiêm cho cả nam và nữ.
- Tiêm vắc xin càng sớm càng tốt: Việc tiêm vắc xin được khuyến cáo cho trẻ em từ 9 đến 12 tuổi, trước khi họ bắt đầu quan hệ tình dục, giúp cơ thể phát triển miễn dịch tốt nhất trước khi tiếp xúc với virus. Tuy nhiên, người lớn từ 26-45 tuổi vẫn có thể được tiêm nếu chưa từng bị nhiễm HPV.
6.2. Quan hệ tình dục an toàn
Việc sử dụng các biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục là một trong những yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ mắc sùi mào gà và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác:
- Sử dụng bao cao su đúng cách: Bao cao su không chỉ giúp ngăn ngừa thai mà còn giảm nguy cơ lây nhiễm virus HPV khi quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn và miệng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bao cao su chỉ bảo vệ những khu vực nó che phủ. Do đó, sùi mào gà vẫn có thể lây lan nếu virus có mặt trên các vùng da không được bảo vệ.
- Giữ mối quan hệ chung thủy: Quan hệ tình dục chung thủy với một bạn tình duy nhất giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với người bị nhiễm HPV. Việc tránh quan hệ với nhiều đối tác, đặc biệt khi không sử dụng biện pháp bảo vệ, sẽ giúp giảm nguy cơ mắc sùi mào gà.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Định kỳ kiểm tra sức khỏe, bao gồm xét nghiệm sàng lọc các bệnh lây qua đường tình dục, là cách hiệu quả để phát hiện sớm và phòng ngừa lây lan bệnh. Đối với phụ nữ, việc khám phụ khoa và xét nghiệm PAP có thể giúp phát hiện các dấu hiệu nhiễm HPV sớm.
6.3. Hạn chế tiếp xúc với vết thương hở và đồ dùng cá nhân
Virus HPV có khả năng lây truyền không chỉ qua quan hệ tình dục mà còn qua tiếp xúc trực tiếp với da hoặc niêm mạc bị nhiễm virus. Do đó, việc hạn chế tiếp xúc với các yếu tố có thể lây nhiễm là rất quan trọng:
- Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân: Virus HPV có thể sống sót trên các bề mặt và vật dụng như khăn tắm, dao cạo râu, quần áo, hoặc bàn chải đánh răng. Việc sử dụng chung các vật dụng này với người khác, đặc biệt là người có dấu hiệu nhiễm HPV, có thể tăng nguy cơ lây nhiễm.
- Tránh chạm vào vết thương hở: Nếu bạn có tiếp xúc với người bị sùi mào gà, hãy tránh chạm vào vết thương hở hoặc các mụn sùi của họ. Virus có thể lây qua da bị trầy xước hoặc vết thương hở, do đó, giữ cho da sạch sẽ và không bị tổn thương là điều quan trọng.
6.4. Vệ sinh cá nhân đúng cách
Vệ sinh cá nhân đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ lây nhiễm sùi mào gà và các bệnh khác. Một số thói quen vệ sinh có thể giúp bảo vệ bạn khỏi virus HPV:
- Vệ sinh vùng kín trước và sau khi quan hệ: Việc vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ giúp loại bỏ nguy cơ nhiễm khuẩn và giảm thiểu việc tiếp xúc với virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Sử dụng xà phòng nhẹ và nước ấm để vệ sinh vùng kín một cách an toàn và hiệu quả.
- Giữ cơ thể khô thoáng: Virus HPV thường phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt. Việc giữ cơ thể, đặc biệt là vùng sinh dục, khô thoáng sẽ giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn và virus gây bệnh.
6.5. Tự bảo vệ và nâng cao kiến thức về bệnh lý
Cuối cùng, việc tự bảo vệ bản thân thông qua việc nâng cao kiến thức về các bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả sùi mào gà, là một cách phòng tránh hiệu quả. Bạn nên:
- Học cách nhận biết các triệu chứng sớm của sùi mào gà: Hiểu biết về các dấu hiệu ban đầu như mụn cóc sinh dục, đau khi quan hệ, và dịch tiết bất thường sẽ giúp bạn nhận ra bệnh sớm và điều trị kịp thời.
- Tránh hành vi nguy cơ cao: Hành vi quan hệ tình dục không an toàn, sử dụng chất kích thích, hoặc không kiểm tra sức khỏe định kỳ là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc sùi mào gà. Nâng cao nhận thức và có lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân.
Đến đây chắc hẳn bạn đã trả lời được câu hỏi không quan hệ có bị sùi mào gà không. Ngoài quan hệ tình dục, bệnh còn lây lan theo nhiều cách khác. Vì vậy, trong cuộc sống hàng ngày, bạn nên tránh sử dụng đồ dùng cá nhân của người khác và không tiếp xúc với vết thương hở của bất kỳ ai.
