HPV là gì?
Bài viết được tham vấn y khoa từ Bác sĩ Hoàng Thanh Dung – chuyên gia sản khoa. Trân trọng cung cấp thông tin tới quý bạn đọc!
1. Virus HPV là gì?
Human Papilloma Virus (HPV) là một loại virus lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất trên thế giới. Tên gọi của nó xuất phát từ khả năng gây ra các mụn cóc (u nhú) ở người. Virus này đã được phát hiện có hơn 100 chủng khác nhau, ảnh hưởng đến nhiều khu vực trên cơ thể con người như âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, dương vật, bìu, hậu môn, và thậm chí cả hầu họng.
Mặc dù phần lớn các chủng HPV không gây ra vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và có thể tự khỏi mà không cần điều trị, nhưng có khoảng 14 chủng được phân loại là có “nguy cơ cao”. Những chủng này có khả năng gây ra ung thư, đặc biệt là ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ, đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển, nơi việc khám sàng lọc và tiêm chủng chưa được phổ biến.
HPV thường hoạt động ở dạng tiềm ẩn, nghĩa là những người bị nhiễm virus thường không có triệu chứng rõ ràng và không hề biết mình đã bị nhiễm. Điều này khiến cho việc lây truyền trở nên dễ dàng hơn, khi một người có thể vô tình truyền virus cho người khác trong quá trình quan hệ tình dục hoặc các hình thức tiếp xúc da kề da khác.
Ngoài khả năng gây ung thư, HPV cũng là nguyên nhân gây ra nhiều loại bệnh sinh dục khác nhau như mụn cóc sinh dục. Những mụn cóc này có thể xuất hiện ở các vị trí khác nhau trên cơ thể, gây ra sự khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
>>> Tìm hiểu thông tin về Vulvovagi
2. HPV lây qua đường nào?
HPV là một trong những virus dễ lây lan nhất, và nó có thể lây truyền qua hai con đường chính: qua đường tình dục và không qua đường tình dục.
Lây truyền qua đường tình dục
Lây truyền qua đường tình dục là cách phổ biến nhất mà HPV được lan truyền. Khi hai người có quan hệ tình dục, bao gồm qua đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng, khả năng lây nhiễm virus HPV là rất cao. Điều này là do HPV có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể thông qua các màng nhầy như miệng, môi, hậu môn và các bộ phận của cơ quan sinh dục.
Đáng chú ý là HPV không cần thiết phải xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương hở hay dịch tiết để gây nhiễm. Virus có thể lây lan chỉ thông qua tiếp xúc da kề da, điều này giải thích tại sao HPV lại phổ biến đến vậy. Những người có nhiều bạn tình hoặc bắt đầu quan hệ tình dục từ sớm có nguy cơ cao hơn bị nhiễm HPV.
Lây truyền không qua đường tình dục
Mặc dù không phổ biến như lây truyền qua đường tình dục, nhưng HPV cũng có thể lây nhiễm qua các con đường khác. Ví dụ, mẹ có thể truyền virus cho con trong quá trình sinh nở. Ngoài ra, virus có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với da hoặc niêm mạc bị trầy xước, hoặc qua việc chạm vào những vật dụng có chứa dịch tiết cơ thể của người nhiễm bệnh như đồ lót, vết loét, hoặc các vết chảy máu.
HPV rất dễ lây lan, và hầu như ai cũng có thể bị nhiễm ít nhất một chủng HPV nào đó trong đời. Đặc biệt, những người có hệ miễn dịch kém, dễ bị stress, hoặc đang mắc các bệnh lý khác có nguy cơ bị nhiễm HPV cao hơn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc duy trì một hệ miễn dịch khỏe mạnh và thực hành các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ nhiễm virus.
3. HPV gây bệnh gì?
HPV là một virus đa dạng, và tùy thuộc vào chủng của nó mà có thể gây ra nhiều loại bệnh khác nhau. Dưới đây là những bệnh chính mà HPV có thể gây ra:
Mụn cóc sinh dục
Một trong những biểu hiện phổ biến nhất của nhiễm HPV là mụn cóc sinh dục. Đây là những mụn nhỏ, có thể nhô lên hoặc xẹp xuống, xuất hiện ở các bộ phận sinh dục và quanh hậu môn. Mụn cóc sinh dục có thể xuất hiện từ vài tuần đến vài tháng sau khi tiếp xúc với virus. Mặc dù không gây đau đớn nhiều, nhưng chúng có thể gây ngứa ngáy, khó chịu và ảnh hưởng đến đời sống tình dục của người bệnh.
Mụn cóc sinh dục thường được gây ra bởi các chủng HPV 6 và 11, hai trong số các chủng HPV có nguy cơ thấp hơn. Tuy nhiên, dù là nguy cơ thấp, nhưng việc xuất hiện mụn cóc sinh dục cũng là một dấu hiệu cho thấy cơ thể đã bị nhiễm HPV và có nguy cơ lây lan virus cho người khác.
Ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến nhất liên quan đến HPV, đặc biệt là do các chủng HPV nguy cơ cao như HPV 16 và 18. Ung thư cổ tử cung thường phát triển âm thầm trong nhiều năm, và chỉ được phát hiện khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn.
Quá trình từ khi bị nhiễm HPV đến khi phát triển thành ung thư cổ tử cung có thể kéo dài từ 10 đến 15 năm. Đây là lý do tại sao việc khám sàng lọc định kỳ, đặc biệt là xét nghiệm Pap, rất quan trọng đối với phụ nữ. Xét nghiệm này có thể phát hiện sớm những thay đổi bất thường trong các tế bào cổ tử cung, từ đó có thể điều trị kịp thời và ngăn ngừa ung thư phát triển.
Các loại ung thư khác
Ngoài ung thư cổ tử cung, HPV còn có thể gây ra nhiều loại ung thư khác như ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, ung thư dương vật, ung thư hậu môn, và ung thư hầu họng. Các loại ung thư này ít phổ biến hơn so với ung thư cổ tử cung, nhưng vẫn là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng.
Ung thư hầu họng, bao gồm ung thư ở phía sau họng, dưới lưỡi và amidan, ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt ở những người có thói quen quan hệ tình dục qua đường miệng. Đây là một ví dụ điển hình về cách mà HPV có thể gây ung thư ở những khu vực khác ngoài cơ quan sinh dục.
4. Làm thế nào để không bị HPV?
Phòng ngừa là yếu tố then chốt trong việc ngăn ngừa sự lây nhiễm HPV và các biến chứng liên quan đến virus này. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
Tiêm vắc-xin HPV
Tiêm vắc-xin HPV là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa các chủng HPV nguy cơ cao. Vắc-xin này có thể bảo vệ chống lại hầu hết các chủng HPV gây ung thư cổ tử cung và mụn cóc sinh dục. CDC khuyến nghị tiêm vắc-xin HPV cho trẻ em từ 11-12 tuổi, nhưng cũng có thể tiêm cho người lớn đến 26 tuổi nếu chưa được tiêm trước đó. Vắc-xin này cũng đã được khuyến cáo cho những người từ 27-45 tuổi dựa trên yếu tố nguy cơ cá nhân.
Sử dụng bao cao su
Sử dụng bao cao su đúng cách trong quan hệ tình dục có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HPV, mặc dù không thể bảo vệ hoàn toàn vì HPV có thể lây lan qua tiếp xúc da kề da ở các khu vực không được bao cao su bảo vệ. Tuy nhiên, đây vẫn là một biện pháp quan trọng trong việc giảm nguy cơ lây nhiễm.
Hạn chế số lượng bạn tình
Việc giới hạn số lượng bạn tình và tránh quan hệ với những người có nhiều bạn tình có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV. Quan hệ tình dục chung thủy với một bạn tình duy nhất là biện pháp tốt nhất để tránh lây nhiễm HPV.
Kiểm tra sàng lọc định kỳ
Kiểm tra sàng lọc định kỳ, chẳng hạn như xét nghiệm Pap và HPV, đặc biệt là đối với phụ nữ, có thể giúp phát hiện sớm các dấu hiệu của nhiễm HPV và các biến chứng liên quan, từ đó có thể điều trị kịp thời.
Tăng cường hệ miễn dịch
Duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn, giảm căng thẳng và ngủ đủ giấc có thể giúp hệ miễn dịch mạnh mẽ hơn trong việc chống lại các loại virus, bao gồm cả HPV.
>> Có thể bạn quan tâm đến bài viết: Vulvovagi là thuốc gì?
6. Kết luận
HPV là một loại virus nguy hiểm và dễ lây lan, có thể gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng như mụn cóc sinh dục và ung thư. Tuy nhiên, nhờ các biện pháp phòng ngừa như tiêm vắc-xin, sử dụng bao cao su, và kiểm tra sàng lọc định kỳ, chúng ta có thể giảm nguy cơ nhiễm HPV và các biến chứng liên quan.
Việc hiểu rõ về HPV và cách phòng ngừa là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Hãy thảo luận với bác sĩ về nguy cơ cá nhân và các biện pháp phòng ngừa phù hợp với bạn. Bằng cách chủ động trong việc phòng ngừa, chúng ta có thể giảm thiểu tác động của HPV và hướng tới một tương lai không có bệnh do HPV gây ra.
